SỨC KHOẺ XƯƠNG KHỚP

Bộ xương đóng nhiều vai trò quan trọng cho cơ thể như tạo dáng cơ thể, bảo vệ cơ quan bên trong, chỗ neo bám của các bó cơ và là nguồn dự trữ calci dồi dào. Bộ xương luôn thay đổi vì quá trình tạo xương mới và hủy xương cũ thường xuyên diễn ra cùng lúc.

Cơ thể chúng ta được bảo vệ và nâng đỡ bởi một khung xương vững chắc

Cơ quan nội tạng chúng ta được bảo vệ và nâng đỡ bởi một bộ khung xương vững chắc.  Mọi hoạt động, đi đứng, chạy, nhảy là nhờ bộ khung xương này và đặc biệt rất linh hoạt nhờ các khớp, là nợi tiếp nối giữa các xương kế cận.

Vị trí các khớp chính yếu

Về già, mật độ xương giảm đi, làm loãng xương, các khớp bị thoái hóa, gây nên bệnh lý thoái hóa các khớp. Đó là điều hiển nhiên, quy luật của tuổi già, không ai can thiệp được.

Ngoài ra, còn có sự tác động từ các yếu tố ngoại lai như: tai nạn gây chấn thương, tác dụng phụ của thuốc điều trị một bệnh nào đó, hệ quả của một bệnh lý, và đặc biệt là tác động xấu từ lối sống là không nhỏ. Và đây là những yếu tố mà chúng ta có thể làm tốt hơn, nhằm hạn chế những vấn đề sức khỏe do bệnh lý cơ xương khớp gây ra.

THOÁI HÓA KHỚP

Sụn khớp đóng vai trò như lớp đệm chắc chắn, trơn trợt, cho phép giảm thiểu ma sát khi khớp chuyển động. Thoái hóa khớp là tình trạng mất dần của sụn khớp và hư hỏng các thành phần liên quan bên trong khớp. Thường được hiểu là một quá trình mài mòn do sử dụng nhiều, tuy nhiên thoái hóa khớp phức tạp hơn thế với sự phân hủy của sụn khớp bởi các men sinh học, sự hư hỏng, xơ hóa của vùng xương dưới sụn, sự thành lập các gai xương và nang xương, và phản ứng viêm của màng hoạt dịch bao khớp. Biểu hiện lâm sàng bởi đau các khớp mạn tính, không có biểu hiện viêm trừ các đợt viêm hoạt mạc làm khớp sưng đau.Thoái hóa cột sống là một dạng đặc biệt của thoái hóa khớp, với các hư hỏng của sụn khớp, đĩa đệm và các dây chằng cột sống.

 

Nguyên nhân chính của bệnh là quá trình lão hóa, với các yếu tố nguy cơ: lớn tuổi, béo phì, nữ giới, lao động nặng nhọc, tình trạng chịu áp lực quá tải và kéo dài của sụn khớp. Ngoài ra thoái hóa khớp còn xảy ra sau chấn thương, hoặc gây ra do các bệnh lý khác.Các khớp xương dễ bị thoái hóa nhất là khớp gối, khớp đốt sống cổ, khớp đốt sống thắt lưng, khớp háng, và các khớp nhỏ ở bàn tay, bàn chân….

Thoái hoá khớp  tiến triển theo từng giai đọan, với mỗi giai đoạn  có những triệu chứng kèm theo thường thấy như sau:

Ở giai đoạn đầu:

• Cảm giác đau đớn xuất hiện khi vận động hoặc thay đổi tư thế.
• Cơn đau có thể một bên hoặc đối xứng hai bên, khu trú tại khớp thoái hóa, ít khi lan ra xung quanh.
• Người bệnh thoái hóa khớp thường nghe thấy tiếng lạo xạo, lục khục khi vận động.
• Đau thành từng đợt và tăng dần.

Nếu không điều trị, tình trạng thoái hóa càng nặng nề hơn, với những triệu chứng hết sức rõ rệt ảnh hưởng đến chất lượng sống của bệnh nhân:

• Xuất hiện những cơn đau nhức liên tục, không báo trước.
• Các khớp và cột sống bị thoái hóa sẽ bị hạn chế vận động một phần, có khi hạn chế nhiều do phản xạ co cứng cơ kèm theo. Bệnh nhân có thể không làm được một số động tác như không quay được cổ, không cúi được sát đất…
• Đau kèm theo triệu chứng viêm, sưng tại các khớp xương bị thoái hóa (gối, háng, bàn tay, bàn chân…).
• Thoái hóa khớp gây ra tình trạng biến dạng khớp do tổn thương xương vùng khớp, hình thành các gai xương,hoặc tràn dịch khớp do tình trạng viêm màng hoạt dịch.

Các vùng xương khớp thường gặp những vấn đề về sức khỏe

Khi có những triệu chứng của thoái hóa khớp, người bệnh nên đi khám tại các cơ sở y tế, tránh tình trạng để lâu, bệnh tiến triển nặng gây ra biến chứng khó điều trị.

Một số lưu ý trong đời sống hàng ngày nhằm hạn chế các vấn đề về cơ xương khớp:

Ngồi sai tư thế thường xuyên

Ngồi ngả ra sau hay cúi người về phía trước là những tư thế mọi người hay mắc phải, gây mất cân bằng áp lực dọc trục cột sống, ảnh hưởng trực tiếp đến cột sống và xương hông. Ngồi quá lâu ở một tư thế hay vắt chéo chân kéo dài cũng gây ảnh hưởng xấu lên hệ xương khớp. Vì vậy, hãy chú ý tránh mắc phải những tư thế ngồi ở trên. Với những người có đặc thù công việc phải ngồi nhiều, nên thay đổi tư thế ngồi linh hoạt trong suốt thời gian làm việc.

Luyện tập quá sức

Luyện tập thể thao là một điều hết sức khuyến khích. Tuy nhiên, nếu luyện tập quá sức,các cơ và xương khớp phải hoạt động quá tải. Điều này có thể dẫn đến các chấn thương, lâu dài còn gây hại đến cấu trúc xương khớp. Để không ảnh hưởng đến sức khỏe cơ xương khớp, cần biết kiểm soát cường độ cũng như thời gian tập luyện. Một kế hoạch luyện tập tốt cần khởi đầu bằng bài tập nhẹ nhàng, vừa sức trước khi tăng dần.

Bê, vác vật nặng sai tư thế

Nhiều người thường có xu hướng đứng thẳng, cúi người để nâng vật nặng lên mà không biết rằng đây là tư thế rất có hại. Vác đồ nặng ở một bên vai cũng là thói quen cần tránh tuyệt đối. Do những tư thế này đều tác động lực mạnh lên khớp xương và có thể gây ra nhiều chấn thương (hay gặp nhất là thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng) . Khi nâng nhấc một vật nặng, hãy bắt đầu ở tư thế ngồi thay vì đứng. Tìm cách di chuyển đồ vật khác thay vì bê trên vai cũng giúp giảm nguy cơ gây hại xương khớp.

Đi giày cao gót liên tục

Giày cao gót làm tôn dáng đẹp, nhưng sử dụng trong thời gian dài sẽ là nguyên nhân làm ảnh hưởng đến các khớp xương. Thói quen này làm tăng sức ép, gây đau nhức ở các vị trí  đầu gối, mũi chân, bàn chân và ngay cả cột sống. Một đôi giày có độ cao phù hợp với cơ thể sẽ tránh được rất nhiều bệnh lý cơ xương khớp.

Lười vận động, thừa cân, béo phì.

Thừa cân béo phì dễ bị thoái hóa khớp, loãng xương, đau nhức triền miên do trọng lượng cơ thể gây áp lực lên xương khớp. Khớp gối, cột sống tổn thương sớm nhất.

Lười vận động là một trong những thói quen xấu gây hại cho xương khớp,  dẫn đến hàng loạt các bệnh nguy hiểm như: viêm khớp, thoái hóa khớp, đau vai gáy, đau cột sống…

Mỗi ngày cần dành 30 phút cho những bài tập thể dục đơn giản, không chỉ rất hữu ích cho hệ xương khớp mà còn tăng cường sức khỏe bản thân, như: Bơi lội, đạp xe, cầu lông, dưỡng sinh, yoga…

Và nên nhớ, luyện tập thể thao thực hiện khi còn trẻ là một yếu tố quan trọng  giúp hệ xương tích lũy khối lượng xương đỉnh cao. Một “ngân hàng xương dồi dào” từ khi còn trẻ tuổi chắc chắn sẽ hạn chế tối đa được tình trạng giảm mật độ xương, loãng xương, gãy xương cùng các bệnh về thoái hóa khớp sau này.

7 căn bệnh xương khớp phổ biến ở người Việt Nam

Bệnh xương khớp thuộc nhóm bệnh lý khá phổ biến ở người trong độ tuổi khoảng 45 trở lên. Tuổi tác, thay đổi nội tiết tố, khiêng vác nặng, sai tư thế là những nguyên nhân gây bệnh lý xương khớp thường gặp. Dưới đây là top 7 bệnh xương khớp phổ biến của người Việt Nam.

1. Thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp là tình trạng tổn thương phần sụn khớp và xương dưới sụn, có phản ứng viêm và giảm dịch khớp. Nguyên nhân gây thoái hóa khớp chủ yếu do tuổi cao, bên cạnh đó còn có các yếu tố thuận lợi như: di truyền, tình trạng béo phì, có các vi chấn thương xảy ra thường xuyên ở khớp, viêm khớp dạng thấp, nhiễm trùng khớp hoặc có tiền sử chấn thương mạnh tại khớp như: bị ngã, tai nạn lao động, tai nạn thể thao…

Những triệu chứng của thoái hóa khớp gồm:

• Đau nhức quanh khớp: ở những vùng xung quanh khớp bị thoái hóa thường xuất hiện những cơn đau âm ỉ, lúc đầu người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi là cơn đau sẽ giảm nhưng khi bệnh trở nặng thì cơn đau kéo dài và đau dữ dội hơn.
• Cứng khớp: Cứng khớpbuổi sáng là một triệu chứng hay gặp ở bệnh nhân thoái hóa khớp. Biểu hiện rõ nhất khi bệnh nhân ngủ dậy, khó cử động các khớp bị thoái hóa, đau, sau khoảng 30 phút mới có thể bình thường trở lại.
• Khớp bị biến dạng: có thể vùng khớp thoái hóa sẽ bị sưng to lên hoặc các cơ sẽ bị teo nhỏ lại.
• Hạn chế các hoạt động: các hoạt động trong đời sống hàng ngày bị hạn chế như cúi đầu sát đất, quay cổ ra sau.

Có nhiều phương pháp điều trị thoái hóa khớp như:

• Điều trị không dùng thuốc: bệnh nhân được hướng dẫn giảm cânnếu bị thừa cân, hướng dẫn phương pháp tập luyện chống thoái hóa khớp gối hiệu quả; điều trị vật lý trị liệu để giảm đau, sửa chữa tư thế xấu và duy trì dinh dưỡng cơ ở cạnh khớp, điều trị các đau gân và cơ kết hợp, tránh cho khớp gối tổn thương không bị quá tải.
• Điều trị dùng thuốc: thuốc chống viêm giảm đau (đường uống, bôi tại chỗ, tiêm vào trong khớp gối), các thuốc chống thoái hóa khớp tác dụng chậm (Glucosamine sulfatevà chondroitin sulfate, Diacerein, piascledine,…).
• Điều trị phẫu thuật: Điều trị dưới nội soi khớp (Cắt lọc, bào, rửa khớp), khoan kích thích tạo xương, cấy ghép tế bào sụn, mổ thay khớp.

2. Viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý viêm mạn tính, ảnh hưởng toàn thân, đặc biệt là gây viêm khớp

Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý viêm mạn tính, ảnh hưởng toàn thân, đặc biệt là gây viêm khớp, biểu hiện sưng, nóng, đỏ, cứng khớp và giới hạn cử động. Bất kỳ khớp nào cũng có thể bị ảnh hưởng, nhưng thường gặp nhất là các khớp nhỏ ở bàn tay và bàn chân. Ngoài khớp, các cơ quan khác cũng có thể bị tổn thương như tim, phổi, da, mắt. Tổn thương khớp mà viêm khớp dạng thấp gây ra thường xảy ra ở cả hai bên cơ thể.

Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn nên hiện nay vẫn chưa có phương pháp điều trị khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên các nghiên cứu lâm sàng chỉ ra rằng các triệu chứng có nhiều khả năng thuyên giảm khi điều trị bắt đầu sớm với các thuốc được gọi là DMARDs (disease-modifying antirheumatic drugs).

3. Thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm là tình trạng khi nhân nhầy của đĩa đệm cột sống chệch ra khỏi vị trí bình thường, xuyên qua dây chằng chèn ép vào các rễ thần kinh gây tê bì, đau nhức. Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm do các yếu tố như: di truyền, tư thế sai trong lao động, vận động, thoái hóa tự nhiên, bị tai nạn, chấn thương cột sống. Trên thực tế, thường hay gặp hiện tượng đau lan tỏa từ thắt lưng xuống chân (đau dây thần kinh tọa) do thoát vị đĩa đệm ở cột sống thắt lưng là phổ biến nhất.

4. Bệnh gai cột sống

Gai cột sống là tình trạng phát triển thêm của xương trên thân đốt, đĩa sụn hay dây chằng quanh khớp do đĩa sụn và xương bị thoái hóa, mặt xương khớp nhọn và gai mọc ra và chèn ép lên dây thần kinh gây ra đau.

Phần lớn bệnh nhân thường không cảm thấy bất cứ triệu chứng gì trong thời gian đầu. Tuy nhiên khi bệnh bắt đầu trở nặng, gai cọ xát với xương khác hoặc các phần mềm ở xung quanh như dây chằng, rễ dây thần kinh thì những cơn đau mới dần xuất hiện.

Một số triệu chứng của gai cột sống là:

• Đau thường xuất hiện ở cổ, thắt lưng, đặc biệt là khi bệnh nhân đứng hoặc đi.
• Trường hợp nặng thì đau tê ở cổ lan qua hai tay, cảm giác đau ở lưng, dọc xuống hai chân.
• Đau tăng lên khi đi lại hay vận động nhiều. Cơn đau tăng khi cử động, giảm khi nghỉ do đó sẽ đưa tới giới hạn cử động ở các phần này.

Khi bệnh bắt đầu trở nặng, gai cọ xát với xương khác hoặc các phần mềm ở xung quanh như dây chằng, rễ dây thần kinh thì những cơn đau mới dần xuất hiện

5. Đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa là cụm từ mô tả tình trạng đau lan từ mông xuống dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa. Các nguyên nhân gây ra đau thần kinh tọa gồm có:

• Thoát vị đĩa đệm: Đây là nguyên nhân thường gặp nhất, khối lồi ra của đĩa đệm làm đè ép vào dây thần kinh tọa gây đau.
• Thoái hoá cột sống thắt lưng: Thoái hoá gây ra gai xương xâm lấn vào lỗ liên đốt cột sống, là nơi dây thần kinh tọa thoát ra khỏi cột sống, gai xương đủ lớn sẽ tác động tới dây thần kinh tọa mà gây đau. Đôi khi thoái hoá làm hẹp ống sốngcũng là nguyên nhân gây đau.
• Trượt đốt sống: Khi trượt đốt sống sẽ làm hẹp lỗ liên đốt cột sống gây tác động vào thần kinh tọa gây đau.

Ngoài ra, các nguyên nhân khác gây đau thần kinh tọa còn do chấn thương, viêm…

6. Thoái hóa cột sống

Thoái hóa cột sống bắt đầu từ sau tuổi 30, tuổi càng cao thì quá trình thoái hóa càng nhanh. Thoái hóa tác động đến cả sụn, xương dưới sụn và màng hoạt dịch khớp, trong đó tế bào sụn khớp và xương dưới sụn là quan trọng hàng đầu. Trong hệ thống cột sống có 3 vùng thường xảy ra thoái hóa và tùy thuộc vào từng vị trí mà có những triệu chứng thoái hóa cột sống khác nhau:

• Thoái hóa cột sống cổ: bệnh nhân bị thoái hóa vùng cổ sẽ có những triệu chứng như đau ê ẩm vùng cổ (vùng sau gáy), đau nhức sang vùng bả vai, có thể lan sang cánh tay. Thậm chí, những người bị nặng có thể bị tê bì xuống đốt ngón tay hoặc đau lan lên đỉnh đầu, ù tai, tức hốc mắt…
• Thoái hóa cột sống lưng: biểu hiện thường gặp là đau nhức thường xuyên vùng thắt lưng. Khi bệnh tiến triển nặng hơn, người bệnh có thể bị tê bì dọc từ mông xuống chân, thậm chí còn đau nhức cả bàn chân.
• Thoái hóa cột sống ngang ngực: ít gặp hơn 2 trường hợp trên, bệnh nhân thường có biểu hiện đau ngang lưng, đau kéo ra trước ngực, thậm chí gây tức ngực khó thở.

7. Loãng xương

Loãng xương là một tình trạng rối loạn chuyển hóa của bộ xương làm giảm sức mạnh của xương dẫn đến làm tăng nguy cơ gãy xương

Loãng xương là một tình trạng rối loạn chuyển hóa của bộ xương làm giảm sức mạnh của xương dẫn đến làm tăng nguy cơ gãy xương. Sức mạnh của xương được phản ánh thông qua hai yếu tố: khối lượng xương và chất lượng xương. Nguyên nhân gây loãng xương có thể là do thay đổi nội tiết tố, tuổi tác, dùng thuốc… Đặc biệt ở phụ nữ, tốc độ mất xương giai đoạn mãn kinh từ 1 – 3% mỗi năm, kéo dài từ 5 – 10 năm sau khi mãn kinh.

Bệnh xương khớp là một trong các bệnh phổ biến của người Việt Nam và gây ra các biến chứng nặng nề ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng đời sống người bệnh, nhất là người trong độ tuổi trung niên, người già, người có sức đề kháng kém. Tuy nhiên, hầu hết các bệnh xương khớp đều có thể phát hiện và đoán từ rất sớm, vì thế việc thăm khám sức khỏe định kỳ là vô cùng cần thiết.

 

Để được tư vấn, điều trị bệnh một cách hiệu quả nhất, hãy nhắn tin hoặc điện thoại cho chúng tôi.

PHÒNG KHÁM YHCT HẢI NAM

ĐỊA CHỈ : Số 63 Đường Cổ Điển, Thị Trấn Văn Điển, Thanh Trì, Hà Nội
SĐT đặt lịch hẹn khám và tư vấn sức khỏe :
ĐD NGUYỄN NGỌC HÀ: 038 828 9804
TS.BS VŨ HẢI NAM: 0911 656 806

Thời gian làm việc:

TẤT CẢ CÁC NGÀY TRONG TUẦN

TỪ THỨ HAI ĐẾN CHỦ NHẬT

Sáng: 8h đến 12h
Chiều: 14h30 đến 18h30

Lưu ý: Người bệnh có thể nhắn tin để phòng khám sắp xếp lịch hẹn khám.

PHÒNG KHÁM Y HỌC CỔ TRUYỀN HẢI NAM TUÂN THỦ NGHIÊM 5K THEO QUY ĐỊNH CỦA BỘ Y TẾ ĐỂ ĐẢM BẢO AN TOÀN TỐI ĐA CHO MỌI BỆNH NHÂN.